Een duurzaam en toekomstvast energiesysteem voor Steenakker Noord in Breda

De gemeente Breda staat voor een woningbouwopgave en wil dat bedrijven in het centrum plaatsmaken voor nieuw te bouwen woningen. Een nieuw bedrijventerrein op een leeg terrein binnen de bebouwde kom -Steenakker Noord- kan uitkomst bieden. Hoewel de bedrijven wel willen verhuizen, wringt de schoen bij het feit dat ze in moeten leveren op gecontracteerd transport vermogen (GTV) vanwege congestie in het gebied. Duurzaam Energie Perspectief onderzocht hoe bedrijventerrein Steenakker Noord in tijden van congestie tóch een duurzame en toekomstvaste oplossing kan zijn voor de bedrijven in Breda.

Netwerkbedrijf TenneT stelde congestie vast op het station Geertruidenberg. Als gevolg hiervan is het westen van Noord-Brabant op slot gegaan. De te verplaatsen bedrijven krijgen hierdoor geen transportcapaciteit bij verhuizing naar Steenakker Noord. Vanwege deze gebiedsoverstijgende gevolgen van de congestie zijn wij gevraagd om mee te denken in een oplossing.   

Fictief verbruiksprofiel 

Een uitdaging in dit project was dat de energievraag van het terrein niet bekend was. Met de zelf ontwikkelde energieprofielen-tool is een onderbouwde raming gemaakt van de toekomstige energievraag van het terrein. Allereerst hebben we gekeken naar het soort bedrijven dat op het terrein zou kunnen komen. Er is een typologie gecreëerd voor deze bedrijven. Vervolgens is per typologie een aantal SBI-codes samengevoegd en zijn hieraan geaggregeerde verbruiksprofielen gekoppeld. Door alle typologieën te stapelen met de hieraan gekoppelde verbruiksprofielen hebben we een fictief profiel gecreëerd voor Steenakker-Noord.  

Kansen voor Steenakker Noord 

Aan de hand van dit verbruiksprofiel is gekeken naar mogelijkheden om binnen de huidige grenzen en met zo min mogelijk impact het terrein te realiseren. Samen met de gemeente is in meerdere werksessies gekeken naar de kansen die er lagen. Dit resulteerde in verschillende bouwblokken: 

1. Een netaansluiting met minimale transportcapaciteit 

Het systeem zelfvoorzienend ontwerpen is simpelweg niet realistisch vanwege de geringe omvang van het terrein en de hoge kosten die daarmee gepaard gaan. Een aansluiting op het net is dan ook randvoorwaardelijk. Door het toevoegen van een netaansluiting met een relatief lage transportcapaciteit  blijft de netimpact beperkt. De maximale gevraagde piek op het elektriciteitsnet zal hierdoor met 67% reduceren ten opzichte van de gebruikelijke maximale elektriciteitspiek van de gebruikers. Wel is er opslag nodig op het terrein. Opslaginstallaties zijn noodzakelijk om in de winterse warmtevraag te voorzien wanneer de zon niet schijnt. Verschillende opslagtechnieken kunnen een oplossing bieden voor de noodzakelijke opslag; denk aan elektrische opslag in de vorm van een batterij, warmteopslag via een watervat en/of regionale opslag via een warmtenet. 

2. Warmtevraag reductie en warmteopslag 

Warmte is de grootste energievrager op het terrein en ook de grootste drijver achter de nood voor seizoensopslag. De warmtevraag reduceren zal ook direct de grootte van de opslag terugdrijven. Strenge eisen moeten worden gesteld aan de gebouwen die gerealiseerd worden op Steenakker Noord, zodat het verbruik van de bedrijven ten behoeve van verwarming zo laag mogelijk wordt gehouden. Daarnaast moet er een warmteopslag installatie komen of moet het terrein aangesloten worden op het regionale warmtenet. Dit om de elektriciteit vraag zo laag mogelijk te houden en zo ook de investeringskosten. Wanneer een warmtebuffer aan het ‘minimale netaansluiting’-ontwerp toegevoegd wordt, dalen de kosten met circa 21%. Een warmtenet aansluiting zorgt voor circa 64% lagere kosten.

3. Gemeentelijke energievisie en sterke regisseursrol 

De gemeentelijke opgaven zijn complex en met elkaar verweven. De energietransitie vraagt om energievisies op gemeentelijk niveau. Steenakker- Noord enkel als energetisch eiland zien is te beperkt. De ontwikkeling van Steenakker Noord is verweven met de hele ontwikkeling van Breda. Daarom moet er een energievisie komen voor de hele gemeente waar Steenakker Noord een onderdeel van is. Naast de energievisie moet er ook een losse visie komen op warmtenetten. Zoals in deze studie naar voren komt is bij elektrificatie van de warmtevraag van ondernemers en de industrie een grote hoeveelheid opslag nodig. Indien dit niet gereduceerd kan worden kunnen warmtenetten functioneren als alternatief of buffering. Maar door reeds ervaren problemen met het huidige net moet er een duidelijke koers voor Breda worden gemaakt om het warmtenet toekomstbestendig te maken. Naast de te maken visies zien wij ook een sterke regisseursrol voor de gemeente bij de ontwikkelingen. Sterke eisen moeten worden gesteld aan te vestigen bedrijven over zowel aan de bouw van hun panden als het uiteindelijke energieverbruik. Ook bij de creatie van collectieven of collectieve assets zal de gemeente meer moeten sturen en begeleiden dan ze voorheen deden.  

Brede welvaart 

Voor een toekomstbestendig en duurzaam bedrijventerrein is het van belang dat het bedrijventerrein niet alleen op energetisch en economisch vlak ontwikkelt. Ook andere factoren, zoals sociale en de impact op natuur hebben invloed. Door hier nu al op te sturen kan de positieve impact van het terrein worden vergroot. DEP helpt hierbij doormiddel van een brede welvaarttoets. Hierbij worden de beoogde ontwikkelingen op verschillende factoren getoetst en naar de impact op de bredere omgeving gekeken.  

Kunnen wij je helpen? 

Waar het in de verduurzaming van bedrijventerreinen regelmatig spaak loopt is het gebrek aan organisatie, zo blijkt ook uit onderzoek van CE Delft. DEP besteedt hier in het strategisch energieplan aandacht aan. Ben je benieuwd hoe jullie de verduurzaming van een bedrijventerrein het beste kunnen organiseren? Neem contact met ons op. Wij gaan graag met je in gesprek!