Update 6 februari: Uit recent gepubliceerd onderzoek door Tennet blijkt dat netcapaciteit beperkt blijft en dat energy hubs alleen ontwikkeld kunnen worden als maatwerk en in nauw overleg met Liander en Tennet. Hier zal in het vervolg van de ontwikkeling op TPN-west rekening mee gehouden moeten worden.
De schaarste op het energienet is een enorm probleem voor bedrijventerreinen die zowel opdracht als ambitie hebben om te verduurzamen. Dit is simpelweg onmogelijk op de reguliere manier en zonder netverzwaring,” legt Roos Salomons, consultant bij DEP uit. “Op hun handen zitten kunnen ze echter niet, want er móet iets gebeuren.” Daarom besloot een groep Nijmeegse ondernemers de handen inéén te slaan en te onderzoeken of een collectieve oplossing tot de mogelijkheden behoort, bijvoorbeeld via een Energy Hub.
“De drie uitdagingen waar het gebied voor staat omvatten de aardgastransitie, mobiliteitsambities en duurzaam opgewekte energie lokaal gebruiken,” gaat Roos verder. “De vraag is duidelijk, maar hoe zo’n Energy Hub er voor deze groep het beste uit kan zien en welke eerste (technische) stappen er gezet moeten worden? Daar over tastten ze nog in het ongewisse.” Om daar helderheid in te scheppen moest helder worden wat de exacte (toekomstige) energievraag- en aanbod zijn.
“We hebben vanuit Duurzaam Energie Perspectief geholpen om dat in beeld te krijgen, voor alle drie de uitdagingen,” zegt Roos. “Kenmerkend voor Duurzaam Energie Perspectief is dat we kijken met een integrale blik. We kijken over verschillende energiedragers heen naar de beste oplossing voor een totaalplaatje.”
Aardgastransitie
Voor wat betreft de aardgastransitie was dat al vrij snel duidelijk. “Van de negen deelnemende bedrijven zijn er vier die samen c.a. drie miljoen kuub aardgas moeten vervangen door een fossielvrije warmtebron. ARN, de afvalenergiecentrale van Nijmegen, kan de verduurzaming van warmteprocessen grotendeels invullen. De warmtevraag kan dus worden verduurzaamd door aansluiting op het lokale warmtenet.”
Mobiliteitsontwikkelingen en opwek
Voor mobiliteitsontwikkelingen en afname van de lokaal opgewekte energie ligt dat iets ingewikkelder. Roos: “De vraag naar energie door mobiliteitsontwikkeling in het gebied verdrievoudigd. Alle bedrijven willen hun mobiliteit grotendeels of volledig elektrificeren. De verwachting is dat er na 2030 meer capaciteit is op het net maar tot dan passen de mobiliteitsambities niet binnen de huidige netgrenzen. Een oplossing hiervoor kan liggen in de opwek van de bedrijven, die gezamenlijk vrij hoog is en zelfs potentie heeft om nog hoger te worden. Helaas wringt daar direct de schoen. Vanwege de congestie kan de energie die de bedrijven nu opwekken niet terug geleverd worden.”
Een Energy Hub kan uitkomst bieden, mits aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan
Energy Hub biedt uitkomst
Een Energy Hub kan hier uitkomst in bieden, mits aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. “Een Energy Hub houdt in dat opwek, opslag en capaciteit in een gebied gedeeld worden. De ontwikkeling daarvan kent meerdere fases. Het mogelijk maken van energie-uitwisseling middels een groepscontract is de eerste,” legt Roos uit. “Door een groepscontract met Liander te realiseren kunnen de deelnemers van de Energy Hub dynamische capaciteit (dat is de capaciteit die overblijft buiten de verbuikerspieken) slim delen en benutten. Daarnaast kan bestaande opwek lokaal afgenomen worden. Maar,” vervolgt Roos, “Een groepscontract levert geen éxtra netcapaciteit op. Dus al het vermogen dat niet gebruikt wordt moet slim worden benut.”
In fase twee is de realisatie van lokale, collectieve installaties zoals een batterij voor opslag nodig voor verdere verduurzaming. “Omdat de mobiliteitsambities alleen maar toenemen met de tijd, is ook een toename van benodigde opslag en dynamische netcapaciteit nodig. Een batterij kan collectief ingezet worden en energie opslaan of leveren wanneer en beperkte netcapaciteit beschikbaar is. Deze wordt bij voorkeur geplaatst bij één van de deelnemers aan het collectief.”
“Fase drie betreft eigenlijk vooral de uitbreiding van de Energy Hub. Wanneer er na realisatie van lokale, collectieve batterij extra opslag nodig is, kunnen er installaties in de regio worden geplaatst om in deze behoefte te voorzien.”
Niet alles kan
De conclusie van het onderzoek is dat er deels kan worden voldaan aan de ambities van de deelnemende bedrijven op TPN West. Er moeten keuzes gemaakt worden, en dit onderzoek toont aan wat de beste opties zijn zonder netverzwaring in 2030. Duurzaam Energie Perspectief heeft in dit onderzoek een technisch ontwerp voor een Energy Hub opgesteld en op basis daarvan is in een verduurzamingsplan een handelingsperpectief beschreven, dat duidelijk maakt welke stappen er op korte termijn ondernomen kunnen worden. Daarnaast kunnen de uitkomsten van dit onderzoek ook voor de rest van het bedrijventerrein gebruikt worden, zodat TPN West voor 2030 al fors kan inzetten op verduurzaming!