Warmtenetten spelen een belangrijke rol in een aardgasvrije toekomst. Wie anno 2023 een nieuwbouwhuis koopt is haast verzekerd van een gasvrij huis. Voor bestaande bebouwing spelen warmtenetten een belangrijke rol in de aardgasvrije toekomst. Loppersum bevindt zich in het epi-centrum van het aardbevingsgebied in Groningen. Zowel de gemeente (Eemshaven) als bewoners pleiten voor verduurzaming. Het dorp valt in een zogenaamde Proefwijk Aardgasvrij Wonen. In samenwerking met energiecoöperatie LOPEC wordt bij wijze van pilot een warmtenet aangelegd in een aantal straten. Duurzaam Energie Perspectief is aangehaakt vanwege de brede expertise op technisch en organisatorisch vlak.
Een Modulair Energie Systeem
Het warmtenet dat wordt aangelegd in Loppersum wordt ontwikkeld als een modulair energy systeem (MES). Binnen dit nieuwe energiesysteem komen opwek, opslag, distributie; aflevering en effectief gebruik van energie bij elkaar. Het is de manier waarop we de energietransitie succesvol kunnen maken: integraal, met innovatieve techniek en nieuwe samenwerkingsvormen.
“Bij een MES maken we zelf een energiebron op basis van een lokale situatie,” legt Lammert uit. “Op het moment dat je lokale bronnen maakt kom je snel uit op de warmtepomp technologie. MES kun je zien als een buurtwarmtepomp. We hebben een ontwerp gemaakt met warmtepompen die warmte uit de lucht halen en dit omzetten in water. Dat water wordt getransporteerd door een warmte tracé waarmee woningen worden verwarmd,” vervolgt hij.
Je kunt een MES zien als Legoblokjes die je, afhankelijk van bron en locatie, in elkaar kunt zetten
Legoblokjes
Je kunt een MES zien als Legoblokjes die je, afhankelijk van waar je bent en welke bron beschikbaar is, in elkaar kunt zetten. Het is gestoeld op het gedachtengoed van modulair bouwen, waarbij je per situatie kijkt welke modules je kunt combineren op een manier die aansluit bij de lokaal aanwezige bron. “Wat we in Loppersum gaan doen is dat we naast de bron ook een tracé en aflevering in de woning gaan realiseren. Dat is voor DEP heel belangrijk. Om het optimale rendement te behalen besturen, bewaken en optimaliseren we de hele keten.”
Het optimaliseren van de keten vraagt om een uitgebalanceerd ontwerp en optimale regeling. Bij MES gaat het dus niet enkel om de opwek van energie maar om het totale systeem. “Dat concept hebben we een aantal jaren geleden in Didam toegepast. Hier staat de eerste MES. Dit zijn we gaan door ontwikkelen en implementeren we op termijn in Loppersum.”
Innovatie en doorontwikkeling
“Het plan is om in Loppersum dus ook een MES-wijk neer te zetten. We gaan hier verder met de doorontwikkeling van wat we gebouwd hebben en passen een aantal specifieke dingen door die concreet op Loppersum van toepassing zijn. Hiervoor wordt gekeken naar het type woningen en het tracé dat er komt. Het project is niet heel groot en leent zich goed om innovaties te implementeren en te testen. Dat laatste is erg belangrijk in de doorontwikkeling van modulaire energiesystemen en warmtenetten.”
Hoewel het project niet persé groot is in aantal woningen, is het wel omvangrijk. “Alle woningen zijn particulier bezit dus is bij iedereen iemand langs geweest voor overleg. De huizen hebben nu een eigen Cv-ketel en moeten straks een kleine verbouwing ondergaan. Verduurzaming leeft in Loppersum heel erg maar er zit ook een kostenaspect aan. Daar doet de gemeente veel in.”

De volledige keten
DEP begeleidt het proces van A tot Z. “We doen het traject van techniek, projectmanagement en automatisering. Het is een compleet engineering- en realisatieproject waarbij de uitdaging voor ons zit in het tweaken van de huidige oplossingen en het optimaliseren van de keten. Naast de techniek zijn er ook een aantal zaken op het gebied van governance nieuw. Het wordt namelijk een gemeentelijk warmtebedrijf, waarbij de aangeslotenen als energie coöperatie zelf hun energie gaan inkopen. Die energie laten ze door onze infrastructuur omzetten naar warmte. Als het gaat om contractvormen zijn dat ook voor ons weer nieuwe dingen,” besluit Lammert.
De planning is in september 2023 een definitief besluit te nemen over het traject van het warmtenet en om in oktober 2024 te starten met de levering van warmte.